Metodologia badań psychologicznych
Wiedza z zakresu metodologii badań psychologicznych stanowi najbardziej zasadniczy fundament warsztatu pracy psychologa. Bierna znajomość metodologii umożliwia zrozumienie i krytyczną ocenę naukowych tekstów psychologicznych zdających sprawę z przeprowadzonych badań empirycznych. Czynna znajomość z kolei pozwala na samodzielne zaprojektowanie i przeprowadzenie badań, a także przeanalizowanie i zinterpretowanie uzyskanych wyników.
Świadomość metodologiczna badacza wykracza daleko poza biegłość w stosowaniu pakietów statystycznych.W nowym, zaktualizowanym wydaniu klasycznego już (ponad 900 cytowań w bazie Google Scholar!) podręcznika Metodologia badań psychologicznych Jerzy M. Brzeziński przedstawia autorski model struktury procesu badawczego w psychologii i innych naukach społecznych, a następnie szczegółowo objaśnia każdy z etapów postępowania. Kolejne części podręcznika autor poświęca:• Naturze procesu badawczego w psychologii - przedstawiono tu istotę poznania naukowego w naukach empirycznych oraz scharakteryzowano psychologię właśnie jako naukę empiryczną, traktującą o związkach między zmiennymi. Czytelnik zapozna się także z definicjami zmiennych, sposobami ich konstruowania oraz z ich klasyfikacjami. Tu także przedstawiono typy problemów badawczych i hipotez oraz strukturę procesu badawczego.• Uwarunkowaniom procesu badawczego w psychologii i innych naukach społecznych - opisano tu zewnętrzne i wewnętrzne determinanty procesu badawczego, a także etyczny kontekst prowadzenia badań naukowych.• Podstawom zastosowań metod statystycznych w badaniach psychologicznych - tę część poświęcono różnym sposobom doboru osób do badań, miarom siły związku między zmiennymi oraz testom istotności różnic - wraz z dobranymi do nich wskaźnikami wielkości efektu.• Modelom sprawdzania hipotez - Czytelnik znajdzie tu prezentację modeli: eksperymentalnego, korelacyjnego oraz nieeksperymentalnego ex post facto.• Podstawom konstrukcji testów psychologicznych oraz kulturowej adaptacji testów - Czytelnik zapozna się tu z podstawowymi wymaganiami stawianymi współcześnie testom psychologicznym - z naciskiem na zagadnienia trafności, rzetelności i błędu standardowego pomiaru oraz przedziałową interpretację uzyskanego wyniku. Autor omówił też zagadnienia analizy wyników testów przedstawionych pod postacią profilów. Tę część uzupełnia bardzo ważna problematyka adaptacji kulturowej testów.Pisząc niniejszy podręcznik, zwracałem uwagę, aby służył on zarówno tym (zwłaszcza studentom pierwszych lat studiów, gdyż do nich jest przede wszystkim adresowany), którzy wpierw chcą zrozumieć przekazywaną im wiedzę psychologiczną, która wszak - przypominam i podkreślam, że psychologia jest nauką empiryczną! - pochodzi z badania empirycznego, zanim przejdą do jej wykorzystywania we własnej praktyce (diagnostycznej, terapeutycznej, profilaktycznej), jak i tym (studentom ostatnich lat studiów magisterskich i studiów doktoranckich), którzy sami chcą wiedzę psychologiczną (naukową!) wzbogacać, prowadząc samodzielne badania empiryczne - dla studentów taką pierwszą, poważną okazją będzie praca magisterska, a dla słuchaczy studiów doktoranckich - doktorska.Z tekstuNowy podręcznik autorstwa Jerzego Brzezińskiego Metodologia badań psychologicznych stanowi oryginalne osiągnięcie w stosunku do poprzednich edycji. Autor dokonał wielu istotnych zmian edycji poprzednich, a w nowej propozycji uwzględnił najnowszą literaturę światową. Ten podręcznik nie ma sobie równych w kontekście literatury światowej. Wieloletni wysiłek autora zaowocował powstaniem integralnej metodologii badań psychologicznych, uwzględniającej specyfikę psychologii jako dziedziny badań humanistycznych, relację tej metodologii do procesu poznawania naukowego, do metodologii ogólnej i procesu weryfikacji hipotez, relacje do psychometrii i postępowania diagnostycznego oraz reguł etycznych respektowanych w badaniu ludzi.Z recenzji prof. dr hab. Czesława Nosala
Zobacz pełny opis| Odpowiedzialność: | Jerzy Brzeziński. |
| Hasła: | Badania naukowe Konstruowanie testów psychologicznych Metodologia Metody statystyczne Psychometria Podręcznik |
| Adres wydawniczy: | Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019. |
| Wydanie: | Wydanie nowe - 2 dodruk. |
| Opis fizyczny: | XIX, [1], 524, [2] strony : ilustracje ; 29 cm. |
| Uwagi: | Bibliografia, netografia. Indeksy. |
| Forma gatunek: | Książki. Publikacje dydaktyczne. Publikacje naukowe. |
| Dziedzina: | Psychologia |
| Powstanie dzieła: | 2019 r. |
| Odbiorcy: | Szkoły wyższe. |
| Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- 1. Dlaczego psychologowi niezbędna jest znajomość metodologii?
- 1. Różne rozumienia metodologii
- 2. Dwa cele nauczania metodologii
- 3. Podstawowa literatura z zakresu metodologii badań psychologicznych i dyscyplin pokrewnych
- Część I Natura procesu badawczego w psychologii
- 1. Psychologia jest nauką empiryczną – zagadnienia wprowadzające
- 1. Wprowadzenie
- 2. Cele poznania naukowego – zewnętrzne i wewnętrzne
- 3. Schemat poznania naukowego
- 4. Intersubiektywny charakter poznania naukowego – Kazimierza Ajdukiewicza zasada racjonalności
- 5. Idealizacyjny charakter poznania naukowego
- 6. Redukcjonizm i reduktywizm a problem swoistości poznania naukowego w psychologii
- 7. Podsumowanie
- 2. Psychologia traktuje o związkach między zmiennymi – odmiany zmiennych i ich operacjonalizacja
- 1. Wprowadzenie
- 2. Pojęcie zmiennej
- 3. Konstrukcja mnogościowa zmiennej ilościowej
- 4. Stanleya S. Stevensa klasyfikacja zmiennych: nominalne, porządkowe, interwałowe i ilorazowe
- 5. Zmienne zależne i niezależne. Klasyfikacja zmiennych
- 6. Zasady wprowadzania terminów teoretycznych do nauk empirycznych (według Jerzego Kmity)
- 7. Wskaźniki
- 8. Wyniki uzyskane na skalach narzędzi pomiarowych jako wskaźniki zmiennych ilościowych
- 9. Nowe ujęcie problemu operacjonalizacji zmiennych psychologicznych (według Elżbiety Hornowskiej)
- 10. Podsumowanie
- 3. Problemy badawcze i hipotezy badawcze
- 1. Wprowadzenie
- 2. Problem badawczy jako pytanie – pytania rozstrzygnięcia i pytania dopełnienia; problemy rozstrzygalne i nierozstrzygalne
- 3. Nuela Belnapa klasyfikacja pytań
- 4. Hipoteza jako odpowiedź na pytanie badawcze
- 5. Klasyfikacja problemów badawczych i hipotez badawczych
- 6. Podsumowanie
- 4. Struktura procesu badawczego w psychologii
- 1. Wprowadzenie
- 2. Struktura procesu badawczego w psychologii (ujęcie Jerzego Brzezińskiego)
- 3. Między „odkryciem” a „uzasadnieniem”
- 4. Podsumowanie
- Część II Uwarunkowania procesu badawczego
- 5. Zewnętrzne uwarunkowania procesu badawczego – psychologia a praktyka społeczna
- 1. Wprowadzenie
- 2. Między zewnętrznymi i wewnętrznymi uwarunkowaniami procesu badawczego w psychologii
- 3. Psychologia stosowana czy stosowanie psychologii – jedna albo wiele psychologii?
- 4. Psychologia a model tzw. nauk praktycznych
- 5. Obieg informacji między sferą praktyki społecznej i sferą nauki
- 6. Podsumowanie
- 6. Wewnętrzne determinanty procesu badawczego
- 1. Wprowadzenie
- 2. Trafność badania psychologicznego
- 3. Badanie psychologiczne jako interakcja badacz – osoba badana
- 4. Podsumowanie
- 7. Etyczne problemy naukowych badań psychologicznych
- 1. Wprowadzenie
- 2. Szczególnie etycznie wątpliwe aspekty działalności badawczej psychologa
- 3. Informowanie społeczności uczonych o uzyskanych rezultatach badawczych
- 4. Psycholog jako nauczyciel i mistrz – jedność badania i nauczania
- 5. Testy psychologiczne w rękach psychologa
- 6. Rezultat badawczy jako podstawa praktycznego działania
- 7. Podsumowanie
- Część III W stronę metod statystycznych
- 8. Próba – wybrane zagadnienia
- 1. Wprowadzenie
- 2. Dlaczego próba złożona z ochotników nie jest reprezentatywna (jest stronnicza)?
- 3. Próba kwotowa
- 4. Próba losowa
- 5. Podsumowanie
- 9. Miary siły związku między zmiennymi – wybrane zagadnienia
- 1. Wprowadzenie
- 2. Zależności rzeczywiste a zależności pozorne. Interpretacja przyczynowoskutkowa związku korelacyjnego dwóch zmiennych
- 3. Regresja liniowa zmiennej Y względem zamiennej X; korelacja rYX
- 4. Wybór optymalnej miary siły związku między zmiennymi
- 5. Podsumowanie
- 10. Testy istotności różnic i wskaźniki wielkości efektu ES – wybrane zagadnienia
- 1. Wprowadzenie
- 2. Etapy wnioskowania statystycznego
- 3. Warunki poprawnego stosowania testów istotności różnic w badaniach empirycznych
- 4. Wybór optymalnego testu istotności różnic i wskaźnika wielkości efektu
- 5. Wskaźniki wielkości efektu (ES)
- 6. Przedziały ufności
- 7. Podsumowanie
- Część IV Modele sprawdzania hipotez
- 11. Model eksperymentalny (E)
- 1. Wprowadzenie
- 2. Charakterystyka modelu eksperymentalnego (E)
- 3. Pojęcie planu eksperymentalnego i quasi-eksperymentalnego
- 4. Trafność planu eksperymentalnego i czynniki ją zakłócające
- 5. Podstawowe plany eksperymentalne
- 6. Podsumowanie
- 12. Gdy nie można przeprowadzić badania eksperymentalnego – nieeksperymentalny model ex post facto (EPF)
- 1. Wprowadzenie
- 2. Model eksperymentalny a model nieeksperymentalny ex post facto (EPF)
- 3. Dwie odmiany nieeksperymentalnego modelu EPF
- 4. Zbieranie danych za pomocą wywiadów
- 5. Opracowywanie danych empirycznych pochodzących z wywiadów
- 6. Ocena istotności zmiennych w nieeksperymentalnym modelu EPF
- 7. Wady i zalety nieeksperymentalnego modelu EPF
- 8. Podsumowanie
- 13. Model korelacyjny – model wielokrotnej regresji liniowej (MLR)
- 1. Wprowadzenie – model analizy wariancji ANOVA a model wielokrotnej regresji liniowej MLR
- 2. Podstawowe odmiany modelu MLR
- 3. Zmienne ilościowe w jednowielozmiennowej odmianie modelu MLR
- 4. Zmienne jakościowe w modelu MLR – konstruowanie zmiennych instrumentalnych: kodowanie zerojedynkowe (dummy coding)
- 5. Ustalenie porządku istotnościowego w obrębie zmiennych niezależnych wprowadzonych do modelu MLR
- 6. Kurczenie się korelacji wielokrotnej
- 7. Podsumowanie
- Część V Podstawy konstrukcji testów psychologicznych i interpretacji ilościowej danych testowych wybrane zagadnienia
- 14. Rzetelność – błąd standardowy – moc dyskryminacyjna pozycji testowych
- 1. Wprowadzenie
- 2. Założenia klasycznej teorii rzetelności testów psychologicznych
- 3. Odmiany błędu standardowego
- 4. Punktowa i przedziałowa estymacja wyniku prawdziwego
- 5. Sześć empirycznych metod estymacji rzetelności testu psychologicznego
- 6. Trzy wskaźniki mocy dyskryminacyjnej pozycji testowych
- 7. Podsumowanie
- 15. Ustalanie trafności testu
- 1. Wprowadzenie
- 2. Cztery aspekty trafności
- 3. Aspekt zbieżny (konwergentny) i różnicowy (dyskryminatywny) trafności – analiza macierzy „wielu cech – wielu metod” Donalda T. Campbella i Donalda W. Fiskego
- 4. Badanie trafności z wykorzystaniem modelu analizy czynnikowej (tzw. trafność czynnikowa)
- 5. Podsumowanie
- 16. Standaryzacja – obiektywność – normalizacja
- 1. Wprowadzenie
- 2. Standaryzacja i obiektywność testu
- 3. Skale standardowe oparte na modelu rozkładu normalnego
- 4. Porównanie skal standardowych
- 5. Podsumowanie
- 17. Analiza profilów psychometrycznych – porównania intraindywidualne i interindywidualne
- 1. Wprowadzenie
- 2. Analiza intraprofilowa
- 3. Analiza interprofilowa
- 4. Podsumowanie
- 18. Problemy adaptacji kulturowej testów
- 1. Wprowadzenie
- 2. Czy testy psychologiczne powstałe w warunkach innej kultury powinny być poddane adaptacji kulturowej?
- 3. Sprawdzanie równoważności testów (według Radosława Ł. Drwala)
- 4. Konteksty adaptacji kulturowej testów (według Jerzego Brzezińskiego)
- 5. Podsumowanie
- Nota bibliograficzna i podziękowania
- Bibliografia
- Dodatek A. Jak przygotować raport z badań psychologicznych?
- Dodatek B. Tablice statystyczne i psychometryczne
- Dodatek C. Alfabet grecki
- Indeks rzeczowy
- Indeks nazwisk
- O Autorze
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)