Dwór polski : literackie obrazy w prozie polskiej XIX i XX wieku
Jak wyglądały dwory? Kim byli ich mieszkańcy? Czym charakteryzowała się domowa przestrzeń i kto ją tworzył? W jaki sposób pisarze utrwalili ten mikroświat w literaturze?Dwór czy dworek stanowi główne tło wielu polskich utworów literackich z XIX i początku XX wieku.Nie tylko jako dom, w którym prowadzi się bogate życie towarzyskie. Oprócz sfery obyczajowej w literackim obrazie dworku również ważna jest
również specyfika polska, co wynikało z uwarunkowań historycznych. Nawet dziś, kiedy świat ziemiański w dawnej postaci stał się reliktem przeszłości, dwory jako przestrzeń materialna i symboliczna są stałym elementem polskiego pejzażu kulturowego.Książka przedstawia obraz dworu opisanego w polskiej prozie XIX i początku XX wieku. Jest to zatem obraz wykreowany, ale przecież wiarygodnie - bo z pierwszej ręki - odzwierciedlający obraz świata dworskiego. Potęga literatury polega na tym, że utrwaliła ten obraz dworu, a ponadto stworzyła takie wzorce, które chciano realizować, urzeczywistniać - dawniej i dziś. W literaturze polskiej dwór przedstawiony jest nie tylko jako gniazdo rodzinne, ale w szerszej perspektywie - jako przestrzeń symboliczna, ogólnonarodowa; jako dom patriotyczny, gdzie przetrwała polskość.Czytelnik będzie miał okazję poznać codzienny, jak i świąteczny rytm dnia związany z dworem wpisanym w wiejską rzeczywistość i w tamtejszy mikroświat. Autorka zwraca uwagę na to, jak bardzo tradycja i zwyczaje wpływały na życie dworu. Przedstawia to m.in. poprzez ukazanie barwnych obyczajów, bogactwa kulinarnego, religijności czy sposobów leczenia charakterystycznych dla przestrzeni dworskiej.Bazą źródłową książki jest polska proza XIX i XX-wieczna, dotąd nieopracowana szczegółowo pod kątem zagadnienia dworu. W licznych pozycjach poświęconych tematyce dworu dominuje rys historyczny i dokumentalny. Kilka najbardziej znanych polskich powieści służy niezmiennie jako przykłady omawiane w kontekście obyczajów dworskich wraz z pamiętnikami ziemiańskimi i literaturą wspomnieniową. Ten wybór autorka książki rewiduje i znacząco rozszerza."W powieściach XIX i początku XX w. tłem wydarzeń często jest piękny dworek - np. mały drewniany pobielony domek z kolumnami od frontu. Pisarze nakreślili obyczajowy obraz dawnego życia - pełen wrażeń, emocji i walorów. Dostrzeżemy w nim urokliwą codzienność życia w wiejskim zaciszu, niewolną jednak od mankamentów czy perturbacji. Dzięki literackim opisom widzimy zajeżdżające przed dwór powozy i panny w zwiewnych sukniach zbiegające z ganku. Gdy zajrzymy do środka dworku, zobaczymy dzieci bawiące się z psami, haftujące kobiety albo ludzi zgromadzonych przy kominku na rozmowach, czytaniu czy śpiewie. W salonie rozbrzmiewa muzyka wygrywana na fortepianie, a w tle słychać cykanie świerszcza. Dzięki literaturze potrafimy wyobrazić sobie zapach - a może i smak - niezwykłych potraw i różnorodnych trunków. W prozie możemy odnaleźć coś, o co bardzo trudno w dzisiejszym świecie - inny rytm czasu, silną więź człowieka z przyrodą, domem i przodkami".Fragment tekstu
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Emanuela Tatarkiewicz. |
Hasła: | Dwory Literatura polska Proza Tematy i motywy Polska Opracowanie |
Adres wydawniczy: | Warszawa : PWN, 2019. |
Wydanie: | Wydanie I. |
Opis fizyczny: | 364, [4] strony : ilustracje ; 21 cm. |
Uwagi: | Bibliografia na stronach 357-[365]. |
Forma gatunek: | Książki. Publikacje popularnonaukowe. |
Dziedzina: | Literaturoznawstwo |
Zakres czasowy: | 1801-2000 r. |
Powstanie dzieła: | 2019 r. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- WSTĘP
- I. ARCHITEKTURA DWORU POLSKIEGO
- 1. Wzorce prawdziwego dworku
- 2. Architektura literackiego dworu
- II. „TAK TU ŁADNIE, WESOŁO I PRZYTULNIE”
- 1. Domowa przestrzeń
- 2. Wykwintne przedmioty
- III. „ROZMAITOŚĆ W JEDNOŚCI”
- 1. Zaplecze dworu
- 2. Roślinna świta
- IV. MIESZKAŃCY DWORÓW
- 1. Wielka rodzina
- 2. Panny respektowe
- 3. Służący
- 4. Dzikie i oswojone zwierzęta
- V. MIKROŚWIAT
- 1. Wieś – prowincjonalny świat
- 2. Daleko od miasta
- 3. Chłopi – bliscy sąsiedzi
- VI. ZWYCZAJNE ŻYCIE
- 1. Droga
- 2. Płomień świecy
- 3. Ciepło z kominka
- 4. Ochrona dworu
- 5. Higiena, ale nieprzesadna
- 6. Dworskie apteczki
- 7. Pełen talerz
- 8. Nie tylko samowar
- VII. „RYTUAŁY ZACHOWANIA POWSZEDNIEGO”
- 1. Celebrowanie codzienności
- 2. Konwencjonalna matryca
- 3. Tradycyjne polowania
- 4. Podejmowanie gości
- 5. Odpowiednie wykształcenie
- 6. „Dwór modli się każdą drzazgą swej ściany”
- VIII. „JEDYNA RÓŻNICA W FORMIE”
- 1. Różnice między zaborami
- 2. Architektura prestiżowa
- 3. Pieniądz i szlachectwo
- 4. Dwory męskie i żeńskie
- IX. OBYCZAJE WSPÓLNE DLA POLAKÓW
- 1. Dom pełen obyczajów
- 2. Święta Bożego Narodzenia i Wielkiejnocy
- 3. Rytm świąteczny
- X. „OAZA KWIECISTA ŚRÓD PUSZCZY SAHARY”
- 1. Patriotyczny dom
- 2. „Dom ten, księga żywa pokoleń, budowany był przez dzieje”
- 3. „Odcinki przeszłości”
- 4. Drzewo wyrwane z korzeniami
- Wykaz nazw majątków
- Bibliografia
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)