Dzieje folklorystyki polskiej 1864-1918

"Dzieje folklorystyki" są książką z zakresu historii nauki w Polsce, ale zarazem pojmują problematykę kształtowania kultury polskiej, ponieważ stosunek do folkloru stanowi zarazem wykładnik świadomości narodowej. Generalne założenia tomu, tj. zebranie i weryfikacja informacji oraz próba ich usystematyzowania nadają mu charakter podręcznika uniwersyteckiego. Stosunkowo szeroko zostały w niej potraktowane regiony zachodnie, Śląsk, Warmia i Mazury, a o z uwagi na rolę polityczną, jaka dla zachowania polskości odegrała w nich sprawa folkloru.

---

1. Helena K a p e ł u ś: Przedmowa
2. Teresa Brzozowska-Komorowska: Ryszard Berwiński (1819 - 1879)
3. Berwińskiego Studia o literaturze ludowej. — Radykalna zmiana poglądu na twórczość ludu. — Geschichte der Hezenprozesse jako bezpośredni wzorzec Studiów. — Studia pierwszą krytyczno-naukową książką o polskim folklorze. — Weryfikacja dawnych i nowe propozycje badawcze. — Recepcja Studiów.
4. Elżbieta Millerowa, Agata Skrukwa: Oskar Kolberg (1814 - 1890)
5. I. Początki zainteresowań ludoznawczych Kolberga. — Pierwsze wyprawy terenowe i pierwsze zbiory pieśni 1842 - 1845. — Pieśni ludu polskiego, 1857.
6. II. Zmiana programu zbierackiego. — Koncepcja Ludu. — Podróże odbyte po r. 1057. — Kształtowanie się modelu monografii regionalnej. — Sandomierskie.
7. III. Przenosiny do Galicji 1871. — Praca w Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności. — Dalsze serie Ludu. — Podróże po ziemiach zaboru austriackiego i pruskiego.
8. IV. Metody pracy, teclinika badań terenowych. — Współpracownicy. — Materiały ze źródeł drukowanych.
9. V.Gatunki folkloru w zbiorach Kolberga. — Pieśni. Zapis gwarowy. Warianty. Zasady selekcji. Odsyłacze. Klasyfikacja. — Różne odmiany bajek. Redakcja tekstu. Stosunek do źródeł. Język. Próby systematyzacji. — Twory pseudoludowe. — Podsumowanie.
10. Teresa Brzozowska-Komorowska: Zygmunt Gloger i popularyzacja folkloru
11. Rodowód Glogera. — Wielostronność zainteresowań. — Różnorodność źródeł. — Pojęcie 1 rola folkloru. — Tradycja narodowa i folklor. — Gromadzenie zbiorów. — Działalność naukowa 1 popularnonaukowa. — Wydawnictwa dla ludu. — Józef Grajnert, prace zbierackie i ludoznawczo-opisowe. Studia teoretyczne. Gawędy. — Kornel Kozłowski. Monografia ludu czerskiego.
12. Julian Krzyżanowski: Samuel Adalberg (1868- 1939)
13. Paremiografowie poprzednicy Adalberga w drugiej połowie w. XIX. A. Weryha Darowski, I. Bernstein. — S. Adalberg, Księga przysłów polskich. Komentarze,
14. zasady układu, dzieje edycji. — Uzupełnienia Księgi przysłów, F. Krfiek, A. Brlick-ner. — F. Korab-Brzozowski. — Próby historii paremiografii.
15. Elżbieta Jaworska: Działalność folklorystyczna Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie
16. I.Powstanie Komisji Antropologicznej
17. Powołanie Akademii w r. 1872 i utworzenie Komisji Antropologicznej w r. 1873. — Przewodniczący i sekretarze Komisji. — Redaktorzy ZWAK-u (1877 - 1895) i MAAE (1896 - 1919).
18. II.Między historią a antropologią
19. Ludoznawstwo jako nauka pomocnicza historii i zbiór materiałów. — W kręgu koncepcji Kolberga, Karłowicza, T. Wojciechowskiego. — Na granicy humanistyki i przyrodoznawstwa.
20. III.Uchwały w zakresie prac folklorystycznych
21. Instrukcja N. Sadowskiego. — Korespondenci terenowi. — Inicjatywy I. Kopernic-kiego. — Obscoena. — R. Zawilińskiego Program badań etnologicznych oraz Folklor l jego obecne zadania. — Postulaty III Zjazdu Historyków Polskich wobec etnografii (1900). — Inne projekty Komisji.
22. IV.Zapis dialektologiczny a potrzeby folklorystyki
23. Gwara w kwestionariuszach etnograficznych. — Zapis uproszczony w praktyce zbierackiej. — L. Malinowski i Jego uczniowie. — Postulat fonetycznego zapisu. — Propozycje R. Zawilińskiego. — Spór w łonie Komisji. — Uchwała z 1896 r. — Referat
24. A.Kaliny na III Zjeźdżie Historyków Polskich. — Uchwała Komisji z 1900 r. — Stanowisko J. Baudouina de Courtenay i K. Nitscha.
25. V.Izydor Kopernicki (1825 - 1891)
26. Twórca podstaw antropologii polskiej, sekretarz Komisji i redaktor ZWAK-u. — Zainteresowania ludowymi pojęciami lekarskimi i przyrodniczymi. — Kwestionariusz z 1877 r. — Badacz folkloru górali beskidzkich. — Wyprawa w Karpaty wschodnie. — Przekłady folkloru serbskiego. — Folklor cygański i inne prace. — Idea Towarzystwa Ludoznawczego. — Przyjaźń z Kolbergiem.
27. VI.Lucjan Malinowski (1830 - 1898)
28. Przyczynki ludoznawcze. — Podróż na Śląsk i Spisz w 1869 r. i ogłoszone z niej spostrzeżenia. — powieści ludu polskiego na Śląsku i Powieści spiskie (1900 - 1903). — Edycje materiałów Malinowskiego.
29. VII.Seweryn Udziela (1857 - 1937)
30. Prace organizacyjne w Komisji. — Zbieranie materiałów w Galicji zachodniej. --I.ud ropczycki. — Łemkowie. — Krakowskie materiały wierzeniowe. — Nurt popularyzatorski. — Propozycje uporządkowania prozy ludowej, 1905 r. — Zainteresowania sztuką ludową. — Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
31. VIII.Przegląd zawartości ZWAK-u i MAAE
32. Udział folkloru polskiego i obcego w ZWAK-u i MAAE. — W. Siarkowski. — K. M&tyśs. — Z. Wierzchowski. — W. Kosiński. — J. Rostafiński. — R. Zawiliński. — J. Swiętek. — A. Saloni. — E. Klich. — S. Cercha. — W. Tetmajer. — S. i T. Estreicherowie. — F. Gawełek. — E. Kołodziejczyk.
33. Helena Kapełuś: Jan Karłowicz (1836- 1903)
34. I. Przygotowanie naukowe. — Badania podanioznawcze 1873 - 1883. — W kręgu szkoły M. MilUera. — Sprawa podań narodowych. — Tekst i fascynacja językoznawcza. — Komparatystyka i propozycja systematyki bajek. — Studium o „Madejowym łożu”. — Drobne szkice, edytorstwo.
35. II. Studium o polskiej pieśni. — Próba systematyki ballad. — Apoteoza polskiej pieśni.
36. III.Prace słownikowe i inne. — Angielska szkoła ewolucyjna. — Kłopoty z terminem ,,fol|klore". — Redaktorstwo „Wisły”. — Udział w życiu naukowym polskim i obcym.
37. Helena Kapeluś: „Wisła” (1887-1905)
38. I. Dzieje czasopisma
39. Założyciele. — Program Karłowicza. — Walka o utrzymanie „Wisły”. — E. Majewski i propozycje reform. — Upadek i próby kontynuacji.
40. II.Przegląd zawartości „Wisły”
41. Wstępne postulaty R. Zawilińskiego. -- Zapis gwarowy. — Monografie „jednej wsi”. — Teksty ludowe. — Folklor innych grup społecznych. — Dział kwerend. — Artykuły problemowe. — Ziemie zachodnie. — Folklor innych Słowian i Litwinów. — Recenzje i bibliografia.
42. III.Współpracownicy „Wisły”
43. B. Grabowski, L. S. i B. W. Korotyńscy, Sz. Jastrzębowski, Z. Wasilewski, H. Ło-paciński. — E. Majewski. — T. Dowgird i M. Wawrzeniecki. — Badacze terenowi: I. Piątkowska, M. R. Witanowski, S. Chełchowski, Z. A. Kowerska 1 in. — L. Krzywicki.
44. Helena Kapeluś: „Lud”. Organ Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie (1895 - 1918)
45. I. Powstanie pisma. — Wcześniejsza folklorystyka lwowska, S. Barącz, E. Janota, W. Dzieduszycki i seria monografii powiatowych. — Dzieje „Ludu”, A. Kalina i program Towarzystwa Ludoznawczego.
46. II. Przegląd zawartości pisma, monografie, zbiory materiałów, nowe gatunki folkloru, folklor obcy, formy zapisu, pomysły systematyzacyjne.. — Zespół autorski,
47. B.Gustawicz, L. Młynek, Sz. Matuslak, F. R. Gawroński, J. Witort, F. Krfiek, A. Fischer, S. Wasylewski, S. i H. Windakiewiczowie i in. — Recenzje i polemiki. — Kwestionariusze.
48. Andrzej Bukowski: Pomorze Gdańskie (Od Ceynowy do „Gryfa”).
49. I. Romantyczne zainteresowania folklorem na Pomorzu. F. Ceynowa i inni. — Czasopisma, książki popularne, G. Pobłocki. — Pomorze w badaniach przybyszów. O. Kolberg, K. W. Wójcicki, R. Zmorski, A. Hilferding, A. Mosbach.
50. II. Pokolenie badaczy pozytywizmu, S. Kujot, H. Gołębiewski, I.. Biskupski, H. Derdowski, J. Łęgowski i in. — O. Knoop.
51. III. U progu czasów najnowszych. I. Gulgowski, F. Lorentz, J. A. Patock, A. Majkowski i „Gryf”. — Program Młodokaszubów.
52. Tadeusz Oracki: Mazury i Warmia w okresie 1800 - 1914
53. I. Warunki kształtowania się zainteresowań folklorystycznych na Mazurach na przełomie XVIII i XIX w. — Specyfika regionu. — Królewiec. — Działalność J.,G. Herdera i prace Niemców. — Najstarszy zbiór polskich pieśni, rękopis M. Thoma-sicka. — J. Olech. — K. Lach Szyrma. — K. C. Mrongowiusz. — G. Gizewiusz i Jego zbiór pieśni. — „Przyjaciel Ludu Łęcki”.
54. II.Na przełomie dwóch epok. — Warunki działalności folklorystów od śmierci Gize-wiusza (1848) do wystąpienia W. Kętrzyńskiego. — Indywidualne amatorstwo: G. i M. Gerssowie, K. Sembrzycki senior. — A. Gąsiorowski. — Kolberg i teka Mazury Pruskie. — J. K. Sembrzycki i J. J. Ossowski, próba folklorystyki naukowej. — Opisy etnograficzne i krajoznawcze Mazur. — Zainteresowanie uczonych polskich Mazurami na przełomie XIX i XX w. — C. E. Salewski, inicjatywy wydawnicze.
55. III.Początki naukowej folklorystyki niemieckiej w drugiej połowie XIX w. — Uczeni wschodniopruscy. — Znaczenie prac M. Toeppena i H. Frischbiera.
56. IV.Warmia jako region historyczno-etnograficzny. — Warunki kształtowania się zainteresowań folklorystycznych w drugiej połowie XIX w. — Rola kultury ludowej w utrzymaniu polskości. — Opisy Warmii E. Tyszkiewicza i S. Tarnowskiego. — K. E. Sieniawski, J. Liszewski, E. Buchholz i A. Samulowski. — Wydawnictwa warmińskie i „literatura dla ludu”. — Rola pieśni religijnej. — J. Gieysztor i G. Smólski. — J. N. Szadowski, A. Treichel. — Badania dialektologiczne K. Nitscha. — Relacje z Warmii R. Zawilińskiego i S. Czekanowskiego. — Ks. W. Barczewski.
57. V. Jerzy Pośpiech: Śląsk (1864- 1918) I. Śląsk Cieszyński
58. Pierwsze akcje zbierackie. — B. Hoff i folkloryści spoza Śląska. — Zbieracze miejscowi. A. Cinciała, P. Stalmach, J. Bystroń. — Poeta ludowy J. Kubisz. — Towarzystwo Ludoznawcze w Cieszynie, 1901. — ,,Zaranie Śląskie” (1907 - 1912) i jego redaktor, E. Farnik. — Popularyzacja folkloru, Feitzingerowie, Prasa regionalna.— J. Kupiec.
59. II.Górny Śląsk
60. Kolberg i L. Malinowski. Akcja zbieracka pisma „Katolik”, A. Hytrek. — J. Gregor. — Ł. Wallis. — Dialektolog M. Przywara. — Chłop-zbieracz B. Kampa i in. — E. Szramek. — Badania dialektologiczne K. Nitscha. — Pisarze ludowi. — Prasa lokalna. — Kalendarze.
61. III.Dolny Śląsk
62. Zbieracze niemieccy. — W. Nehring i wrocławska katedra slawistyki. — Polskie stowarzyszenia. — Udział Niemców. Śląskie Towarzystwo Ludoznawcze i jego wydawnictwo. — J. Piprek. — Podsumowanie osiągnięć folklorystycznych na Śląsku.
63. Teresa Brzozowska-Komorowska: Podhale
64. Zainteresowanie regionem. — Turystyka i folklor. — Przybysze-entuzjaści: T. Chałubiński, W. Eljasz Radzikowski, A. Wrześniowski, B. Dembowski, G. Smólski. — Prace słownikowe i studia gwaroznawcze. — Badania nad tańcem i pieśnią. — Narratorzy i miejscowi folkloryści: Sabała, A. Tylka Suleja, A. Stopka Nazimek, W. Brzega, J. Kantor. — Muzeum Tatrzańskie.
65. Helena K a p e ł u ś: Folklor obcy w badaniach Polaków
66. G. Manteuffel i S. Ulanowska jako badacze folkloru łotewskiego. — Folklor litewski w zbiorach M. Dowojny Sylwestrowicza i Kolberga. — Zainteresowania białoruskie J. Baudouina de Courtenay i innych językoznawców. — Lud białoruski, monumentalne dzieło M. Federowskiego. — Materiały ukraińskie w wydawnictwach Akademii Umiejętności. Ceslaw Neyman. — Folklor „egzotyczny”. W. Sieroszewski, B. Piłsudski, T. Smoleński.
67. Ryszard Wojciechowski: Filologowie wobec folkloru
68. Ciągłość cechą dziejów folklorystyki polskiej. — Zainteresowanie filologów badaniem wiedzy ludu i jego drogi do niej.
69. I.Rozważania P. Chmielowskiego i Zjazdu Historycznoliterackiego lm. J. Kochanowskiego: Jak należy traktować utwory poezji ludowej w historii literatury polskiej?
70. II. Folklorystyczne prace H. Biegeleisena. — S. Zdziarski wyławia pierwiastki ludowe w poezji polskiej XIX w. — W. Dropiowskiego pierwszy po Berwińskim zarys początków zainteresowań ludoznawczych w Polsce. — Historycy literatury ujawniają inspiracje ludowe w poezji i wpływ twórczości artystycznej na ludową. — A. Brucknera z S. Windakiewiczem spór o teatr ludowy w Polsce.
71. III.Przysłowia, powieści ludowe i rycerskie, mitologia polska i słowiańska w badaniach A. Brucknera. — Skandaliczna polemika M. Kawczyńskiego z E. Porębowiczem na temat samorodności i artystycznych wartości folkloru. — Ożywienie badań folklorystycznych zapowiada ich twórczą kontynuację po wojnie 1914-1918.
72. Wykaz skrótów
73. Indeks osób
74. Spis ilustracji

Zobacz spis treści

Dodaj komentarz do pozycji:

Swoją opinię można wyrazić po uprzednim zalogowaniu.