Ekologia krajobrazu
Ekologia krajobrazuZmienione i rozszerzone wydanie znanego podręcznika kompleksowo ujmuje problematykę ekologii krajobrazu. W poszczególnych częściach opracowania autorzy omówili:•miejsce ekologii krajobrazu w systemie nauk i jej relacje z dyscyplinami pokrewnymi,•podstawy teoretyczne dyscypliny,•zasady wyróżniania i klasyfikacji przestrzennych jednostek przyrodniczych,•struktury i funkcjonowanie systemów przyrodniczych.Ponadto przedstawili
metody badań, zwracając szczególną uwagę na modelowanie, sposoby prezentacji kartograficznej oraz klasyfikację i ocenę jednostek krajobrazowych. Coraz większe zmiany środowiska przyrodniczego wynikające z działalności gospodarczej człowieka stawiają przed ekologią krajobrazu wiele zadań praktycznych, szczególnie w odniesieniu do planowania przestrzennego, kształtowania, ochrony i monitoringu systemów krajobrazowych, a także wdrażania zasad rozwoju zrównoważonego. Publikacja zawiera omówienie możliwości zastosowania metod ekologiczno-krajobrazowych w praktyce i przykłady odpowiednich działań.Podręcznik przeznaczony jest dla studentów różnych kierunków traktujących środowisko przyrodnicze w kategoriach systemowych, przede wszystkim w ramach studiów z zakresu geografii, biologii, ochrony środowiska, architektury krajobrazu i gospodarki przestrzennej, a także studiów interdyscyplinarnych i międzywydziałowych. Publikacja będzie przydatna również pracownikom naukowych oraz praktykom zajmującym się wspomnianymi zagadnieniami.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Andrzej Richling, Jerzy Solon. |
Hasła: | Ekologia Krajobraz - ekologia Krajobraz - geografia Podręczniki akademickie |
Adres wydawniczy: | Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. |
Wydanie: | Wyd. 5. |
Opis fizyczny: | 464 s. : il. (w tym kolor.) ; 24 cm. |
Uwagi: | Bibliogr. s. 416-452. Indeks. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- I WIADOMOOECI WST?PNE
- 1. Koncepcja krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
- 1.1. Rozwój koncepcji krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
- 1.2. Współczesne definicje krajobrazu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
- 2. Przedmiot badań i zakres ekologii krajobrazu . . . . . . . . . . . . . 22
- 2.1. Definicja ekologii krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
- 2.2. Miejsce ekologii krajobrazu w systemie nauk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
- 2.3. Rozwój ekologii krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
- 2.4. Podstawowe publikacje i czasopisma poświęcone ekologii krajobrazu. . . . . . . . 31
- 2.5. Międzynarodowa Asocjacja Ekologii Krajobrazu i Polska Asocjacja
- Ekologii Krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
- II STRUKTURA I DYNAMIKA KRAJOBRAZU
- 3. Chorostruktura systemów przyrodniczych
- 3.1. Założenia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
- 3.2. Struktura wertykalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
- 3.3. Struktura horyzontalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
- 3.4. Główne modele struktury przestrzennej krajobrazu. . . . . . . . . . . . . . . . . 47
- 3.4.1. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
- 3.4.2. Model mozaikowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
- 3.4.3. Model wysp na oceanie (biogeograficzny) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
- 3.4.4. Model płatów i korytarzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
- 3.4.5. Model punktowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
- 3.4.6. Model izoliniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
- 3.4.7. Model gradientowy i grawitacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
- 3.4.8. Powiązania między modelami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
- 3.5. Różnorodność biologiczna w krajobrazie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
- 3.5.1. Pojęcie różnorodności biologicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
- 3.5.2. Czynniki wpływające na różnorodność gatunkową w skali globalnej,
- regionalnej i lokalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
- 3.5.3. Poziomy różnorodności biologicznej w krajobrazie . . . . . . . . . . . . . 78
- 3.5.4. Wybrane przykłady miar różnorodności biologicznej . . . . . . . . . . . . 81
- 3.6. Georóżnorodność krajobrazu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
- 4. Chronostruktura systemów przyrodniczych . . . . . . . . . . . . . . . 90
- 4.1. Podstawy funkcjonowania krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
- 4.2. Przepływy i krążenie materii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
- 4.3. Przepływy energii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
- 4.3.1. Pojęcia podstawowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
- 4.3.2. Główne kierunki badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
- 4.3.3. Termodynamiczne konsekwencje przepływów energii . . . . . . . . . . . . 101
- 4.3.4. Przepływy energii i rozwój zrównoważony krajobrazu . . . . . . . . . . . . 105
- 4.4. Stabilność krajobrazu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
- 4.4.1. Definicja stabilności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
- 4.4.2. Czynniki wpływające na stabilność krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . 109
- 4.4.3. Wybrane miary i oceny stabilności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
- 4.5. Ewolucja krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
- 4.5.1. Założenia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
- 4.5.2. Zmiany długookresowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
- 4.5.3. Zmiany krótkookresowe – sukcesja i procesy zbliżone . . . . . . . . . . . . 130
- 4.6. Antropogeniczne zmiany krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
- 4.6.1. Rodzaje oddziaływań antropogenicznych i poziomy reakcji układów
- przyrodniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
- 4.6.2. Wybrane przykłady zmian pod wpływem oddziaływań antropogenicznych. . 145
- 4.6.3. Klasyfikacje układów antropogenicznych i metody określania poziomu
- synantropizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
- 4.6.4. Zdrowie i integralność ekosystemów oraz krajobrazów jako oceny stopnia
- przekształcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
- 4.7. Krajobraz kulturowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
- 5. Fizjonomia systemów przyrodniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
- 5.1. Percepcja krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
- 5.1.1. Teoria „Gestalt” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
- 5.1.2. Inne koncepcje percepcji krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
- 5.1.3. Krajobraz multisensoryczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
- 5.2. Atrakcyjność widokowa i walory estetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
- III METODY BADA? KRAJOBRAZU
- 6. Metodologiczne podstawy badań krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . 199
- 6.1. Holistyczna koncepcja przyrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
- 6.2. Krajobraz jako system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
- 6.2.1. Pojęcie systemu i jego części składowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
- 6.2.2. Regulacja w systemie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
- 6.2.3. Właściwości systemu krajobrazowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
- 6.3. Informacja w krajobrazie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
- 6.3.1. Pojęcie informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
- 6.3.2. Miary informacji i ich zastosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
- 6.4. Ciągłość i nieciągłość przestrzenna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
- 6.4.1. Koncepcje podstawowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
- 6.4.2. Granice, ekotony i bariery . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
- 7. Wkład różnych dyscyplin do badań ekologiczno-krajobrazowych . 221
- 7.1. Krajobraz w ujęciu geografii fizycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
- 7.2. Krajobraz w ujęciu geochemii krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
- 7.3. Krajobraz w ujęciu geobotanicznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
- 6 Spis treści
- 7.4. Krajobraz w ujęciu ekologii zwierząt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
- 7.5. Krajobraz w ujęciu architektury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
- 7.6. Krajobraz w ujęciu historyczno-kulturowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
- 7.7. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
- 8. Terenowe badania krajobrazowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
- 8.1. Etapy badań terenowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
- 8.2. Badania struktury i funkcjonowania układów przyrodniczych . . . . . . . . . . . 240
- 8.3. Mapy krajobrazowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
- 8.4. Mapa roślinności potencjalnej jako mapa krajobrazowa . . . . . . . . . . . . . . 254
- 9. Bazy danych o krajobrazie i ich wykorzystanie. . . . . . . . . . . . . . 258
- 9.1. Wykorzystanie systemów informacji geograficznej . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
- 9.2. Obrazy lotnicze i satelitarne jako źródło informacji o strukturze krajobrazu . . . . 261
- 9.3. Metryki krajobrazowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
- 9.3.1. Przegląd metryk krajobrazowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
- 9.3.2. Przegląd zastosowań metryk krajobrazowych . . . . . . . . . . . . . . . . 269
- 9.4. Modelowanie krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
- 9.4.1. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
- 9.4.2. Model neutralny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
- 9.4.3. Wybrane modele dynamiki krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
- 10.Oceny środowiska przyrodniczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
- 10.1. Krajobraz wielofunkcyjny jako przedmiot oceniania . . . . . . . . . . . . . . . . 282
- 10.1.1. Koncepcja potencjałów układów przyrodniczych . . . . . . . . . . . . . 282
- 10.1.2. Świadczenia ekosystemowe i krajobrazowe . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
- 10.2. Przegląd wybranych systemów ocen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
- 10.2.1. Klasyfikacja ocen relacji „człowiek–środowisko” . . . . . . . . . . . . . . 296
- 10.2.2. Oceny instrumentalne stanu i przydatności środowiska . . . . . . . . . . 300
- 10.2.3. Oceny indykacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
- 11.Klasyfikacja krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
- 11.1. Podstawy klasyfikacji krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
- 11.2. Klasyfikacje hierarchiczne z uwzględnieniem kryteriów przewodnich . . . . . . . . 332
- 11.3. Inne klasyfikacje krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
- IV PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIA BADA?
- EKOLOGICZNO-KRAJOBRAZOWYCH
- 12.Planowanie przestrzenne i zachowanie walorów krajobrazowych 347
- 12.1. Planowanie i kształtowanie krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
- 12.2. Wybrane przykłady kompleksowych metod optymalizacji krajobrazu . . . . . . . 363
- 12.3. Gospodarowanie przestrzenią w różnych typach krajobrazu . . . . . . . . . . . . 371
- 12.3.1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
- 12.3.2. Krajobrazy miejskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
- 12.3.3. Krajobrazy podmiejskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
- 12.3.4. Krajobrazy wiejskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
- Spis treści 7
- V PODSUMOWANIE
- 13.Podstawowe zależności i prawidłowości krajobrazowe . . . . . . . . 401
- 13.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
- 13.2. Zasady krajobrazowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
- 14. Perspektywy rozwoju ekologii krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . 411
- Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)