Nim słońce wzejdzie... : dziennik pisany w ukryciu 1943-1944

Autor: Szapiro, Marek

Z przedmowy: "Dziennik wojenny Marka Szapiry jest jednym z najbardziej oryginalnych zapisów czasu Zagłady, a równocześnie znakomitym źródłem wiedzy o II wojnie światowej, takiej jak ją tam i wtedy widziała znaczna część jej świadków i zarazem potencjalnych ofiar. Obejmuje tylko czas od 21 czerwca 1943 do 15 września 1944, ale jest to właśnie faza wojny, która zadecydowała o wynikach tego największego w historii

i najbardziej morderczego konfliktu zbrojnego. Zadecydowała także o tym, że czteroosobowej rodzinie Szapirów — rodzicom i ich dwóm dorosłym synom, głównym tu, obok ratującej ich polskiej rodziny, osobom dramatu — udało się przeżyć niemiecką okupację w ich podwarszawskiej kryjówce. Można w tym dzienniku widzieć przede wszystkim opis losów rodziny żydowskiej, uciekinierów z getta warszawskiego, znajdujących się w sytuacjach ekstremalnych, mających za tło hitlerowski program wymordowania Żydów europejskich, opis kondycji ludzi, którzy próbują ujść niemieckiemu polowaniu na Żydów, wymknąć się z zastawionej na nich sieci. Przypomnijmy tu, że w momencie powstania dziennika większość Żydów okupowanej Europy była już wymordowana. Warstw poznawczych jest jednak w dzienniku więcej. Zapis sytuacji rodziny żydowskiej w ukryciu i wiszących nad nią śmiertelnych zagrożeń jest tu bowiem organicznie spleciony z finezyjną analizą sytuacji na frontach II wojny światowej i związanych z nią szansach ukrywających się Żydów na przeżycie, dotrwanie do momentu wyzwolenia. Autor zaczął spisywać swój dziennik kilka miesięcy po schronieniu się w ostatnich miesiącach istnienia warszawskiego getta rodziny Szapirów w kryjówce w willi małżeństwa Stefana i Janiny Petrich w podwarszawskim Wawrze, a zakończył wkrótce po ewakuowaniu się Niemców na lewy brzeg Wisły i pojawieniu się w Wawrze Armii Czerwonej. Dramatyczny wyścig z zegarem wojny, egzystencjalna zależność od jej biegu, a także od gotowości mażeństwa Petrich do narażania własnego życia — za przyjęcie rodziny żydowskiej pod swój dach, klaustrofobiczna sytuacja, w której uciekinierzy z getta mogli już tylko c z e k a ć, bez żadnej możliwości wpływania na własne losy — stanowią dominantę dziennika."

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)