Historia państwa i prawa polskiego. T. 1, (966-1795)
Publikacja ukazuje ewolucję ustrojową państwa polskiego i następujące kolejno przekształcenia jego instytucji politycznych i prawnych. Polska jako państwo powstała w X wieku. Pod koniec wieku XVIII - w wyniku rozbiorów dokonanych przez Austrię, Prusy i Rosję - utraciła niepodległość, aby następnie w 1918 roku odrodzić się jako wolna Rzeczpospolita. W tym czasie zmieniały się jej terytorium, struktury
społeczne, formy rządu, instytucje władzy i prawo. Zmiany te były wymuszane okolicznościami obiektywnymi, a zarazem wpływ na nie mieli konkretni ludzie odgrywający rolę liderów, w szczególności panujący książęta i królowie oraz osoby przynależące do elity społecznej i narodowej.Na tle innych publikacji tego rodzaju podręcznik ten wyróżnia się nowatorskim ujęciem tematu, lekkością języka i aktualnością prezentowanej wiedzy. Jego lektura wzbogaca znajomość zagadnień Polski przedrozbiorowej, kreśląc wolny od uprzedzeń i zgodny z prawdą historyczną obraz instytucji ustrojowych i prawnych z uwzględnieniem praktyki ich funkcjonowania. Wiedza z tego zakresu umożliwia głębsze poznanie przeszłości państwa i tym samym przygotowuje do podjęcia wyzwań, jakie stoją przed współczesnym pokoleniem Polaków.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Wacław Uruszczak. |
Seria: | Seria Akademicka |
Hasła: | Państwo i prawo - historia Prawo - historia - Polska Podręczniki akademickie |
Adres wydawniczy: | Warszawa : Lex a Wolters Kluwer business, 2015. |
Wydanie: | 3. wyd. |
Opis fizyczny: | 511 s. : il. ; 24 cm. |
Uwagi: | Bibliogr. s. 409-434. Indeks. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- Przedmowa
- Rozdział 1
- Zagadnienia wstępne
- 1. Przedmiot historii państwa i prawa polskiego
- 2. Historia dyscypliny
- 3. Pojęcie prawa i państwa
- 3.1. Prawo
- 3.2. Państwo
- 4. Periodyzacja historii państwa i prawa polskiego
- * Rozdział 2
- Monarchia piastowska (966-1370)
- 1. Geneza polskiej państwowości
- 2. Charakterystyka ogólna
- 3. Zasady ustrojowe
- 3.1. Zasada monarchicznej formy rządu
- 3.2. Zasada suwerenności państwa polskiego
- 3.3. Zasada stratyfikacji społeczeństwa
- 3.4. Zasada powiązania państwa i Kościoła katolickiego
- 3.5. Zasada koncentracji władzy w osobie władcy
- 3.6. Zasada personalizacji władzy państwowej
- 3.7. Zasada hierarchicznej struktury urzędów państwowych
- 3.8. Zasada rozporządzalności terytorium państwa przez władcę
- 3.9. Zasada dziedziczności tronu
- 3.10. Zasada ponoszenia ciężarów osobistych i majątkowych na rzecz państwa przez jego mieszkańców
- 4. Źródła prawa w monarchii piastowskiej
- 4.1. Źródła materialne. Prawo boże
- 4.2. Źródła formalne
- 4.2.1. Zwyczaj i prawo zwyczajowe
- 4.2.2. Prawo stanowione, czyli ustawowe
- 4.2.2.1. Przywileje
- 4.2.2.2. Statuty
- 4.2.2.3. Statuty Kazimierza Wielkiego
- 4.2.2.4. Samodzielne ustawodawstwo królewskie
- 4.2.2.5. Umowy międzypaństwowe
- 4.2.3. Prawa obce
- 4.2.3.1. Źródła prawa kościelnego
- 4.2.3.1.1. Źródła powszechnego prawa kanonicznego
- 4.2.3.1.2. Prawo kościelne partykularne
- 4.2.3.1.3. Znaczenie prawa kanonicznego dla rozwoju prawa polskiego
- 4.2.3.2. Prawo niemieckie w Polsce
- 4.2.3.2.1. Zwierciadło Saskie (Sachsenspiegel, Speculum Saxonum)
- 4.2.3.2.2. Weichbild magdeburski (Ius municipale Magdeburgense)
- 4.2.3.2.3. Ortyle
- 4.2.3.2.4. Prawo chełmińskie
- 4.2.3.2.5. Prawo lubeckie
- 4.2.3.2.6. Przywileje miejskie
- 4.2.3.2.7. Wilkierze, czyli statuty miejskie
- 4.2.3.3. Prawo lenne
- 4.3. Dokumenty i ich znaczenie. Notariat publiczny
- 4.3.1. Definicja i rodzaje dokumentu
- 4.3.2. Forma dokumentu
- 4.3.3. Recepcja dokumentu w Polsce
- 4.3.4. Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce
- 4.4. Nauka prawa
- 5. Prawo sądowe
- 5.1. Organizacja sądów i postępowanie sądowe
- 5.1.1. Sądy książęce prawa polskiego
- 5.1.2. Sądy prawa niemieckiego
- 5.1.3. Sądy kościelne
- 5.1.4. Niezawisłość sędziowska
- 5.1.5. Postępowanie sądowe
- 5.1.5.1. Proces polski
- 5.1.5.2. Proces sądowy kościelny
- 5.2. Prawo prywatne
- 5.2.1. Prawo osobowe i rodzinne
- 5.2.1.1. Podmioty prawa
- 5.2.1.2. Małżeństwo i rodzina
- 5.2.1.3. Inne podmioty zbiorowe
- 5.2.2. Prawo rzeczowe
- 5.2.3. Zobowiązania
- 5.2.4. Spadkobranie (dziedziczenie)
- 5.3. Prawo karne
- 5.3.1. Przestępstwa i ich karanie
- 5.3.2. Rodzaje kar
- 5.4. Kultura prawna
- * Rozdział 3
- Monarchia Andegawenów i Jagiellonów (1370-1572)
- 1. Charakterystyka epoki. Unia z Królestwem Węgierskim i Wielkim Księstwem Litewskim |
- 2. Zasady ustrojowe monarchii Andegawenów i Jagiellonów
- 2.1. Zasada stanowo-korporacyjnego podziału społeczeństwa
- 2.2. Zasada powiązania państwa i Kościoła katolickiego
- 2.3. Zasada tolerancji religijnej
- 2.4. Zasada suwerenności Korony Królestwa
- 2.5. Zasada monarchiczno-arystokratycznej formy rządu
- 2.6. Zasada ustroju parlamentarnego
- 2.7. Zasada elekcyjności tronu
- 2.8. Zasada nadrzędności prawa
- 2.9. Zasada integralności terytorialnej Królestwa Polskiego
- 2.10. Zasady podziału władzy państwowej i hierarchicznej struktury urzędów (król - urzędy - sejm)
- 2.11. Zasada zróżnicowanych obowiązków ludności w zakresie obronności i skarbowości
- 2.12. Zasada samorządności
- 3. Źródła prawa
- 3.1. Źródła materialne
- 3.2. Źródła formalne
- 3.2.1. Ustawodawstwo królewskie
- 3.2.1.1. Przywileje generalne
- 3.2.1.2. Przywileje inkorporacyjne
- 3.2.1.3. Przywileje konfirmacyjne
- 3.2.1.4. Statuty królewskie
- 3.2.1.5. Dekrety, edykty, ordynacje
- 3.2.1.6. Przywileje jednostkowe
- 3.2.2. Konstytucje sejmowe
- 3.2.3. Ustawodawstwo lokalne
- 3.2.4. Akty prawodawcze organów administracyjnych
- 3.2.5. Prawo zwyczajowe
- 3.2.6. Kodyfikacja prawa pospolitego
- 3.2.7. Kodyfikacje partykularne
- 3.2.8. Recepcja prawa rzymskiego w Polsce
- 3.2.9. Księgi sądowe
- 3.2.10. Księgi urzędów
- 3.2.11. Prawo miejskie
- 3.2.11.1. Źródła podstawowe
- 3.2.11.2. Próba kodyfikacji prawa miejskiego
- 3.2.11.3. Przywileje królewskie
- 3.2.11.4. Wilkierze
- 3.2.11.5. Konstytucje sejmowe w sprawach miejskich
- 3.2.11.6. Ortyle
- 3.2.12. Prawo kościelne
- 3.2.12.1. Charakterystyka ogólna
- 3.2.12.2. Statuty synodalne i ich kodyfikacje
- 3.2.12.3. Księgi kościelne
- 3.2.12.4. Prawo kościoła prawosławnego
- 3.2.13. Prawo wiejskie
- 3.2.14. Nauka prawa w XV-XVI w.
- 3.2.14.1. Ośrodki kształcenia
- 3.2.14.2. Nauka prawa
- 3.2.15. Kultura prawna
- * Rozdział 4
- Rzeczpospolita Obojga Narodów (1569/1572-1795)
- 1. Powstanie Rzeczypospolitej - Unia Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1569 r.
- 2. Charakterystyka ogólna
- 3. Zasady ustrojowe
- 3.1. Zasada podziału stanowego społeczeństwa
- 3.2. Zasada wolności obywatelskich szlachty
- 3.3. Zasada równości szlachty
- 3.4. Zasada upośledzenia prawnego mieszczaństwa
- 3.5. Zasada poddaństwa chłopów
- 3.6. Zasada powiązania państwa i Kościoła katolickiego
- 3.7. Zasada tolerancji religijnej (pokoju religijnego)
- 3.8. Zasada poszanowania praw mniejszości etnicznych
- 3.9. Zasada suwerenności (samowładności i niepodległości) Rzeczypospolitej
- 3.10. Zasada suwerenności narodu szlacheckiego
- 3.11. Zasada mieszanej (monarchiczno-republikańskiej) formy rządu
- 3.12. Zasada jedności Rzeczypospolitej
- 3.13. Zasada podziału władzy
- 3.14. Zasada ustroju parlamentarnego
- 3.15. Zasada elekcyjności tronu
- 3.16. Zasada nadrzędności prawa (zasada praworządności)
- 3.17. Zasada poszanowania partykularnych odrębności prawnych prowincji i ziem
- 3.18. Zasada odpowiedzialności głowy państwa (króla)
- 3.19. Zasady dożywotniości i niepołączalności urzędów
- 3.20. Zasada samorządności
- 3.21. Zasada jednomyślności
- 3.22. Prawo wolnego głosu i wolnego sprzeciwu (liberum veto)
- 3.23. Zasada wyboru sędziów
- 4. Źródła prawa
- 4.1. Źródła materialne - prawo boże
- 4.2. Źródła formalne
- 4.2.1. Prawa fundamentalne. Ustawy zasadnicze
- 4.2.2. Ustawy - konstytucje sejmowe
- 4.2.3. Ustawy konfederackie
- 4.2.4. Uchwały sejmikowe
- 4.2.5. Prawo zwyczajowe
- 4.2.6. Senatus consulta
- 4.2.7. Traktaty międzynarodowe
- 4.2.8. Akty królewskie
- 4.2.9. Rezolucje Rady Nieustającej
- 4.2.10. Akty prawodawcze innych władz administracyjnych i sądowych, centralnych i lokalnych
- 4.2.11. Prawa partykularne
- 4.2.12. Próby kodyfikacji prawa polskiego w epoce oświecenia
- 4.2.13. Prawo miejskie - ustawy miejskie - księgi miejskie
- 4.2.14. Prawo wiejskie - ustawy wiejskie
- 4.2.15. Prawo kościelne
- 4.2.16. Akty prawne insurekcji kościuszkowskiej
- 4.2.17. Nauka prawa w Rzeczypospolitej Obojga Narodów (XVI-XVIII wieku)
- * Rozdział 5
- Sądownictwo i prawo sądowe w monarchii Andegawenów i Jagiellonów oraz w I Rzeczypospolitej (1370-1795)
- 1. Sądownictwo
- 1.1. Zasady ustrojowe sądownictwa
- 1.1.1. Zasada sądów stanowych i wspólnotowych
- 1.1.2. Zasada kolegialności sądów
- 1.1.3. Zasada wybieralności sędziów
- 1.1.4. Zasada instancyjności
- 1.1.5. Zasada niezawisłości sędziów
- 1.1.6. Zasada odpowiedzialności sędziów za wydany wyrok
- 1.1.7. Zasada oddzielenia sądów od władzy administracyjnej
- 1.1.8. Prawo łaski
- 2. Organizacja sądów w XIV-XVIII w.
- 2.1. Sądy szlacheckie
- 2.2. Sądy miejskie
- 2.3. Sądy wiejskie
- 2.4. Sądy kościelne
- 2.5. Adwokatura
- 2.6. Instygatorzy
- 2.7. Reforma sądownictwa w czasach Sejmu Wielkiego (1788-1792)
- 2.8. Sądy nadzwyczajne insurekcji kościuszkowskiej (1794)
- 3. Postępowanie sądowe
- 3.1. Charakterystyka ogólna
- 3.2. Postępowanie w sądach prawa polskiego
- 3.2.1. Właściwość sądowa
- 3.2.2. Strony procesowe
- 3.2.3. Pozwanie
- 3.2.4. Terminy, dylacje, ferie sądowe
- 3.2.5. Wokanda
- 3.2.6. Rozprawa
- 3.2.7. Dowody
- 3.2.8. Wyrok
- 3.2.9. Proces niestanny
- 3.2.10. Środki odwoławcze
- 3.2.11. Egzekucja wyroków sądowych
- 3.2.12. Postępowanie konkursowe
- 3.2.13. Opłaty sądowe. Koszty postępowania
- 3.2.14. Odrębności procesowe w sprawach karnych
- 3.2.14.1. Postępowanie per inquisitionem. Proces mieszany
- 3.2.14.2. Środki zapobiegawcze
- 3.2.15. Postępowania szczególne
- 3.2.16. Postępowanie polubowne
- 3.3. Postępowanie w sądach miejskich
- 3.4. Postępowanie w sądach wiejskich
- 4. Prawo prywatne
- 4.1. Charakterystyka ogólna
- 4.2. Podmioty prawa
- 4.2.1. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych
- 4.3. Prawo małżeńskie osobowe
- 4.4. Prawo małżeńskie majątkowe
- 4.5. Prawo rodzinne i opiekuńcze
- 4.5.1. Stosunki rodzinne
- 4.5.2. Opieka
- 4.6. Prawo spadkowe
- 4.6.1. Dziedziczenie ustawowe (beztestamentowe)
- 4.6.2. Dziedziczenie testamentowe
- 4.6.3. Dziedziczenie prawem kaduka (iure caduco)
- 4.6.4. Działy spadkowe
- 4.6.5. Ordynacje
- 4.7. Prawo rzeczowe
- 4.7.1. Rzeczy
- 4.7.2. Posiadanie. Ochrona posiadania
- 4.7.3. Własność
- 4.7.3.1. Treść prawa własności
- 4.7.3.2. Współwłasność. Niedział rodzinny
- 4.7.3.3. Ograniczenia własności
- 4.7.3.4. Ochrona własności
- 4.7.3.5. Nabycie własności
- 4.7.4. Ograniczone prawa rzeczowe
- 4.7.4.1. Wolności
- 4.7.4.2. Użytkowanie rzeczy
- 4.7.4.3. Ciężary realne. Wyderkaf
- 4.7.4.4. Zastaw
- 4.8. Prawo zobowiązań
- 4.8.1. Zobowiązania z umów (ex contractu)
- 4.8.1.1. Zawarcie umowy
- 4.8.1.2. Ograniczenia wolności umów
- 4.8.1.3. Causa contractus
- 4.8.1.4. Utwierdzenie i umocnienie zobowiązań
- 4.8.1.5. Umowy typowe
- 4.8.2. Zobowiązania z czynów niedozwolonych
- 4.8.3. Zobowiązania z mocy prawa (ex lege)
- 4.8.4. Wygaśnięcie zobowiązań
- 4.8.4.1. Zapłata
- 4.8.4.2. Egzekucja przymusowa
- 4.8.4.3. Śmierć dłużnika lub wierzyciela
- 4.8.4.4. Dawność (praescriptio)
- 4.8.4.5. Potrącenie
- 4.8.4.6. Porozumienie stron (nowacja)
- 5. Prawo karne
- 5.1. Charakterystyka ogólna
- 5.2. Pojęcie przestępstwa
- 5.3. Związek przyczynowy
- 5.4. Podmiot przestępstwa
- 5.4.1. Odpowiedzialność indywidualna. Wyjątki
- 5.4.2. Udział w przestępstwie
- 5.4.3. Współsprawstwo i pomocnictwo
- 5.4.4. Podżeganie
- 5.4.5. Poplecznictwo
- 5.5. Usiłowanie
- 5.6. Podmiotowa strona przestępstwa
- 5.6.1. Wina umyślna
- 5.6.2. Wina nieumyślna
- 5.7. Okoliczności wykluczające karalność
- 5.7.1. Szczególne uprawnienia
- 5.7.2. Obrona konieczna
- 5.7.3. Zemsta, dozwolona samopomoc
- 5.7.4. Czynny żal
- 5.7.5. Łaska królewska
- 5.7.6. Ugoda z pokrzywdzonym
- 5.7.7. Dawność
- 5.7.8. Zgoda potencjalnego pokrzywdzonego
- 5.7.9. Stan wyższej konieczności
- 5.7.10. Rozkaz
- 5.7.11. Błąd
- 5.7.12. Nieletniość, upośledzenie umysłowe
- 5.8. Zbieg przestępstw
- 5.9. Kara
- 5.9.1. Cele kary
- 5.9.2. Zasady wymiaru kary
- 5.9.2.1. Kara odpowiednia
- 5.9.2.2. Okoliczności wpływające na wymiar kary
- 5.9.3. Kary publiczne
- 5.9.3.1. Kara śmierci
- 5.9.3.2. Kary na ciele
- 5.9.3.3. Infamia
- 5.9.3.4. Kary na wolności
- 5.9.3.5. Utrata urzędu
- 5.9.3.6. Kary majątkowe publiczne
- 5.9.3.7. Kary arbitralne
- 5.9.4. Kary prywatne
- 5.9.4.1. Kary pieniężne
- 5.9.4.2. Zadośćuczynienie moralne
- 5.9.5. Kary kościelne
- 5.9.6. Zakłady (vadia)
- 5.9.7. Struktura kar
- 5.10. Rodzaje przestępstw
- 5.10.1. Przestępstwa publiczne i prywatne
- 5.10.2. Obraza majestatu królewskiego (crimen laesae maiestatis) i zdrada państwa (crimen perduellionis)
- 5.10.3. Przestępstwa przeciwko interesom skarbowym państwa
- 5.10.4. Przestępstwa przeciwko religii i Kościołowi katolickiemu
- 5.10.5. Pogwałcenie miru sądów i zgromadzeń szlacheckich
- 5.10.6. Przestępstwa urzędnicze
- 5.10.7. Przestępstwa wojskowe
- 5.10.8. Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości
- 5.10.9. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu publicznemu
- 5.10.10. Przestępstwa przeciwko interesom pospolitym
- 5.10.11. Przestępstwa przeciwko ludności żydowskiej
- 5.10.12. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu
- 5.10.13. Przestępstwa przeciwko czci szlacheckiej
- 5.10.14. Przestępstwa przeciwko obyczajności publicznej
- 5.10.15. Przestępstwa przeciwko własności prywatnej
- 5.10.16. Gwałty na osobie
- 5.10.17. Gwałty na mieniu i szkody ziemskie
- 5.10.18. Zbiegostwo poddanych
- Epilog
- Rozbiory I Rzeczypospolitej. Przyczyny i skutki
- 1. "Zadawnione rządu naszego wady"
- 2. Rozbiory I Rzeczypospolitej
- 3. Przyczyny i skutki rozbiorów
- Ilustracje
- Bibliografia (wybór)
- Indeks osobowy
- Indeks przedmiotowy
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)